denizlerin serbestisi ne demek?

"Denizlerin Serbestisi, yahut Felemenklerin Hindistan’la ticaret hakkına ilişkin layiha"(<span lang="la" dir="ltr">Latince</span>: "Mare Liberum, sive de iure quod Batavis competit ad Indicana commercia dissertatio").¹ Bu eseri² Hugo Grotius 1609 yılında yayınlamıştır. Papa VI. Alexander "Inter Caetera" fermanıyla dünyayı Portekiz ve İspanya arasında paylaştırır. Hint okyanusunda hak iddia eden Portekiz Hollanda gemilerinin bu sularda ticaret yapmasına izin vermemektedir. Hollanda'nın ticaret hakkını savunan bu eserle deniz hukukunun bağımsız bir disiplin olarak ortaya çıktığı savunulabilir. John Selden "Mare Clausum" adlı eseriyle bu teze karşı çıkacaktır.

Bu eserde Grotius tezlerini şu 13 başlık altında toplar:

1. Kavimler Hukukunca seyrü sefain her kim olursa olsun herkese serbesttir.
2. Felemenklerin seyahat ettiği Hindistan’da Portekizliler kâşif sıfatıyla Egemenlik hakkı iddia edemezler.
3. Portekiz Hindistan'da Papa’nın bağışladığı egemenlik sıfatıyla hak iddia edemez.
4. Portekiz’in Hindistan’da muharip sıfatıyla egemenlik hakkı yoktur.
5. Ne Hint Okyanusu ne de oradaki seyrüsefer hakkı işgalci sıfatıyla Portekiz’e aittir.
6. Ne deniz ne de seyrüsefer hakkı Papa’nın ihsanıyla Portekiz’e aittir.
7. Deniz ve seyrüsefer hakkı ne örfen ne de zamanaşımı yoluyla Portekiz’e aittir.
8. Kavimler Hukukuna göre ticaret herkese serbesttir.
9. Hint ticareti işgal nedeniyle Portekiz’e ait değildir.
10. Portekiz’in Hint ticareti üzerine Papa cenaplarının ihsanı dolayısıyla hakkı yoktur.
11. Hint Ticareti ne zamanaşımı ne de örf gereği Portekiz’e aittir.
12. Portekiz’in ticaret yasağı insafsızdır.
13. Hollanda Hint ticaretini barışta, ateşkeste, savaşta sürdürmelidir.

Kaynakça

Orijinal kaynak: denizlerin serbestisi. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩

Kategoriler